Metalowe pociski do broni skałkowej (nr inw. MP/P/1-5)

Broń palna z zamkami skałkowymi to rodzaj ręcznej broni palnej ładowanej odprzodowo. Potocznie broń taką nazywano flintą (flintlock) - od angielskiego słowa flint, oznaczającego krzemień. Sposób odpalania ładunku opierał się bowiem na bardzo starej technologii krzesania iskier za pomocą uderzania krzemieniem w metalowe krzesiwo. Naciskając spust zwalnia się kurek, do którego przymocowany jest krzemień. Ten uderza w krzesiwo tworząc iskry zapalające znajdujący się na panewce proch. Ogień przenosi się przez otwór zapałowy do środka lufy odpalając ładunek i doprowadzając do eksplozji wyrzucającej z niej pocisk.

Technologię zamka skałkowego opracowano około roku 1556 - z tego roku znany jest najstarszy egzemplarz zamka skałkowego ze strzelby-hakownicy ze Sztokholmu (lufa broni jest produkcji norymberskiej). Broń skałkowa zdobyła popularność w XVII wieku, stopniowo wypierając starsze rozwiązania – zamki lontowe i kołowe. Zamek skałkowy udoskonalono zastępując piryt kawałkiem krzemienia. W XIX wieku zaczęto szukać nowocześniejszych rozwiązań, dlatego broń palną o zamku skałkowym z czasem zastąpiła znacznie bardziej praktyczna broń kapiszonowa.

Opracowanie: Michał Smoliński

Kovové střely (kulky) do pušky s křesadlovým zámkem (nr inw. MP/P/1-5)

Palné zbraně s křesadlovým zámkem představovaly druh ruční palné zbraně, jež se nabíjely zepředu. Pro dlouhou ruční palnou zbraň s hladkým vývrtem se ujal zlidovělý název flinta, odvozený z německého slova Flint, křemen či pazourek. Ten v křesadlovém zámku sloužil k vykřesání jiskry. V kohoutku zámku byl upevněn křemíkový kámen, který byl při stisknutí spouště pružinou vržen proti ocílce. Vykřesaná jiskra zapálila prach na pánvičce vně hlavně. Plamen šlehl zátravkou do hlavně, kde zapálil prachovou náplň, která způsobila vlastní vymetení střely z hlavně.

Nejstarší dochovaný exemplář křesadlového zámku na hákovnici ze Stockholmu pochází z roku 1556 (její hlaveň je norimberské produkce). K rozšíření palných zbraní s křesadlovým zámkem došlo v 17. století, nahradily postupně starší typy zámků – doutnákové a kolečkové. Křesadlový zámek byl vylepšen tím, že pyrit byl nahrazen křemenem. Křesadlový zámek se vyráběl s dalšími zlepšeními až do začátku 19. století, kdy byl vystřídán daleko spolehlivějším a jednodušším zámkem perkusním.

Zpracování: Michał Smoliński
Překlad: Jakub Mamula

Powrót

Baner

Projekt "Bogactwo kulturowe zabytków architektury Zlatych Hor i Prudnika / Kulturní bohatství památek Zlatých Hor a Prudniku" jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. Przekraczamy granice"