Półgrosz Kazimierza Jagiellończyka, II poł. XV w. (nr inw. MP/AH/7)

Kazimierz Jagiellończyk (ur. 1427 ? zm. 1492) był najmłodszym synem Władysława Jagiełły. Co ciekawe, w chwili jego narodzin Jagiełło liczył sobie lat 76, a jego czwarta żona ? Sonka Holszańska ? zaledwie 22 lata i była podejrzewana o romans z kilkoma rycerzami. Uroczysta deklaracja królowej, złożona pod przysięgą w obecności Zbigniewa Oleśnickiego, była dość upokarzającym aktem desperacji dbającego o dobry pijar dworu królewskiego i miała rozwiać wszelkie wątpliwości.

Kazimierz uzyskał staranne wykształcenie. Nad jego edukacją czuwał Zbigniew Oleśnicki i Jan Długosz, co nie było bez znaczenia na późniejsze antyhusyckie poglądy młodego władcy. Zanim Kazimierz zasiadł na tronie polskim, w wieku 13 lat został obwołany Wielkim Księciem Litewskim. Królem Polski został w 1447 roku, po śmierci swojego brata Władysława Warneńczyka (1444 r.) i trwającym trzy lata bezkrólewiu. Kazimierz był władcą, któremu udało się ostatecznie rozwiązać sprawę krzyżacką. W 1454 roku ogłosił akt inkorporacji Prus Wschodnich, tym samym rozpoczynając wojnę z Zakonem, trwającą ze zmiennym szczęściem do 1466 roku. Do Polski przyłączono większość ziem państwa krzyżackiego: Pomorze Gdańskie, ziemię chełmińską i michałowską (tereny te utworzyły Prusy Królewskie), pozostałą część państwa krzyżackiego podporządkowano Koronie Polskiej jako lenno (Prusy Zakonne). Kazimierz Jagiellończyk podejmował także starania o koronę czeską, uwieńczone elekcją jego syna Władysława na sejmie w Kutnej Horze oraz koronacja tegoż w katedrze św. Wita w Pradze 21 sierpnia 1471 roku

Za czasów Kazimierza Jagiellończyka funkcjonowały cztery mennice: w Krakowie, Toruniu, Gdańsku i Elblągu. Mennica krakowska, zarządzana przez Stanisława Morsztyna i Mikołaja Kernchena biła denary koronne i dwa typy półgroszy koronnych.

Półgrosze koronne:

TYP I
Monety o średnicy 21 ? 22 mm, srebrne, o wadze 1,15 ? 1,86 g; w otoku, na awersie znajdował się napis: + MONETA KAZIMIRI i orzeł w koronie, zaś napis na rewersie głosił: +REGIS POLONIE i widniała w godle korona królewska.

TYP II
Były to mniejsze od wyżej opisywanych monety, o średnicy do 19 mm, srebrne, o wadze 0,9 ? 0,94 g; w otoku, analogicznie jak w typie I, na awersie znajdował się napis: + MONETA KAZIMIRI i analogicznie - na rewersie: +REGIS POLONIE. Godła na awersie i rewersie były identyczne jak w przypadku monet TYP I

Mennice w Toruniu, Gdańsku i Elblągu biły monety pruskie i lokalne, jednostronne, tzw. brakteaty oraz szelągi.

Foto: Grzegorz Kubiak

Půlgroš Kazimíra Jagellonského (nr inw. MP/AH/7)

Powrót

Projekt "Bogactwo kulturowe zabytków architektury Zlatych Hor i Prudnika / Kulturní bohatství památek Zlatých Hor a Prudniku" jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. Przekraczamy granice"