Logo

Muzeum Ziemi Prudnickiej
  1. Tutaj jesteś:
  2. Strona główna
  3. Bogactwo kulturowe zabytków architektury Zlatych Hor i Prudnika
  4. Zbroja dekoracyjna z okresu romantyzmu (nr inw. MP/AH/94)

Zbroja dekoracyjna z okresu romantyzmu (nr inw. MP/AH/94)

Zbroja dekoracyjna z okresu romantyzmu (XVIII/XIX wiek). Powstała w czasie gdy w Europie rozkwitło żywe zainteresowanie epoką średniowiecza. Wytwarzano wtedy wiele replik dawnego uzbrojenia, które eksponowano w bogatych posiadłościach.

Ta zbroja wzorowana jest na zbrojach kirasjerów z II połowy XVI wieku i pierwszej połowy wieku XVII. Jest to kompletny egzemplarz składający się z:

  • hełmu kirasjerskiego z ruchomą zasłoną i zintegrowaną osłoną obojczyka;

  • charakterystycznego kirysu (napierśnik i naplecznik), ukształtowanego tak, by zadane w niego pchnięcia lub celne strzały z broni palnej ześlizgiwały się na boki;

  • zachodzących głęboko na kirys folgowych naramienników połączonych z naręczakami (opachy, nałokietniki, zarękawia);

  • folgowych nabiodrków i nakolanników;

  • pełnych, zamykanych na zawiasy nagolennic i sabatonów (folgowe osłony na stopy);

  • pięciopalczastych rękawic płytowych;

Kirasjerzy byli rodzajem ciężko opancerzonej jazdy służącej w wojskach zachodnioeuropejskich. Podczas bitew posługiwali się zwykle bronią palną podjeżdżając szybko do wrogich szyków i wykorzystując taktykę zwaną karakolem (ostrzał przeciwników stojąc w kilku szeregach i zmieniając się kolejnością). W późniejszym okresie, w czasach Wojny Trzydziestoletniej, przejęli od husarii taktykę szarż z użyciem broni białej (choć zamiast długich kopii używali zwykle pałaszy, co było znaczną różnicą). Byli odtąd oddziałami służącymi do przełamywania linii wroga galopując pod ostrzałem, niemal bez możliwości manewru – mieli dwie możliwości: przełamać szeregi przeciwnika, lub zginąć.

Zbroja zdobiona jest motywami roślinnymi na niemal całej powierzchni. Prawdopodobnie wykonane zostały one w technice trawienia kwasem. Polega ona na pokryciu części metalu kwasoodporną substancją, a następnie wymoczeniu elementu w naczyniu z kwasem lub delikatniejszym nanoszeniu kwasu na powierzchnię. Po zakończeniu procesu wytrawiania element oczyszczano. Części pokryte kwasoodporną substancją pozostawały nienaruszone, reszta zaś zyskiwała wgłębienia układające się w pożądany wzór.

Opracowanie: Michał Smoliński

Rytířská zbroj dekorační (nr inw. MP/AH/94)

Rytířská zbroj dekorační z období romantismu (18./19. století). Vyrobena byla v době, kdy se Evropou šířila velká vlna zájmu o středověk, a kdy vzniklo mnoho podobných falz těchto starodávných zbrojí, jež se staly předmětem sběratelských zájmů bohatých. Tento exemplář byl zhotoven podle zbroje kyrysníků druhé poloviny 16. století a první poloviny 17. století. Jedná se o kompletní kus:

  • kyrysnická přilba s pohyblivým hledím a se zabudovaným krytím oblasti okolo krku (ochranný okraj nárameníku)

  • kyrys (přední plech) sloužící k ochraně trupu, vyrobený tak, aby odrážel do stran údery chladných zbraní anebo střely z palných zbraní

  • přední křídlo nárameníku přesahující hluboko přes kyrys, spojené s rukávci, náloketnicemi, dutinami pro loket a pěstnicemi (rukavicemi)

  • zbrojní šosy, nástehenky, nákolenice

  • plné a uzavřené nohavice (plechovice, holeň, holenice)

  • boty

Kyrysníci se řadili mezi těžkou opancéřovanou jízdu sloužící v armádách zemí západní Evropy. Vybaveni byli palnými zbraněmi a v bitvě používali taktiku zvanou karakola, kdy najížděli obloukem před nepřátelský pěší útvar, kde ostřelovali postupně jeho střed s cílem narušit nepřátelskou formaci. V 17. století, v době třicetileté války, přejali taktiku od husarů s použitím chladných zbraní (s tím rozdílem, že namísto dlouhých kopí používali obvykle palaše). Představovali vojenskou jednotku určenou k prolomení nepřátelské linie. Ve vysoké rychlosti se tak snažili rozbít řady nepřítele.

Zbroj je zdobena rostlinnými motivy, které pokrývají téměř celý její povrch. Zhotoveny byly pravděpodobně metodou naleptávání kyselinou. Ta spočívá v tom, že se vybraná místa kovu pokryjí látkou odolnou vůči kyselině, následně se na jeho povrch nanáší zředěná kyselina anebo se celý kov rovnou namáčí do kyseliny. Po skončení leptání se kov vyčistí. Místa, pokrytá kyselině odolnou substancí, tak zůstanou neporušena a na zbytku kovu, který byl zasažen kyselinou, se objeví požadovaný vzor (motiv).

Zpracování: Michał Smoliński
Překlad: Jakub Mamula

Powrót

Baner

Projekt "Bogactwo kulturowe zabytków architektury Zlatych Hor i Prudnika / Kulturní bohatství památek Zlatých Hor a Prudniku" jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. Przekraczamy granice"